Wat doet de gemeente tegen eenzaamheid? De raadsleden Mart Keuning (CU) en Juliette Gillissen- Verplancke (VVD) stelden deze vraag. In de landelijke ‘week van de eenzaamheid’ volgde het antwoord van B.& W. ‘Er wordt al veel gedaan, desondanks heeft dit thema onze volle aandacht’. Volgens GGD is ca. 9% van de Leidenaren in alle leeftijden ernstig eenzaam. Frank van Rooij, directeur van Radius, onder andere werkzaam voor ouderen: “Ik vind Leiden echt een sociale stad, maar wensen blijven er altijd”.
In Rotterdam werd in 2013 een vrouw gevonden die tien jaar dood in haar huis lag. Werkers aan het leidingnet moesten in haar huis zijn en gaven na twee keer bellen niet op. Bij zo’n krantenbericht slaat de collectieve angst een ieder om ‘t hart. Zou ik later zelf zo alleen zijn en door iedereen vergeten?
“Eenzaamheid is van alle tijden”, zegt Van Rooij: “maar er zijn nu andere redenen dan vroeger”. De digitale revolutie, kinderen die ver weg wonen en Nederland was altijd al een individualistisch. Een beetje eigengereid, een eigenschap die wij vergoelijkend hang naar vrijheid noemen. Mensen zoeken het graag zelf uit, onze ouderen waren de eersten in de wereld die niet bij de kinderen wilden inwonen”.
Hoezo eenzaam
Eenzaamheid is het verschil tussen de sociale relaties die iemand graag wil hebben en die men heeft. Er zijn twee soorten eenzaamheid, sociale eenzaamheid, veroorzaakt door het wegvallen van partner, door ziekte of pensioen. En een tweede, emotionele eenzaamheid, die goeddeels karakterologisch bepaald is. Zij die door anderen gemeden worden omdat zij altijd mopperen. Van Rooij: “De eerste groep kun je helpen door aanwijzingen te geven zelf nieuwe contacten te leggen en de tweede groep kun je proberen een beetje uit hun groef te halen”.
Is eenzaamheid een gezondheidsrisico? Is de maatschappelijke belangstelling voor eenzaamheid een gecalculeerde bezorgdheid omdat het de zorgpremie opdrijft? Eenzame mensen die kniezen en uit hun kwaaltjes akelige ziekten ontwikkelen? Eenzaamheid is slechter dan roken en minstens zo funest als obesitas, schreef een professor. Van Rooij: “Volgens mij bestaat er geen één op één relatie tussen eenzaamheid en gezondheid. Wel is het zo dat onder eenzame mensen vaak zorgmijders zijn”.
Lokale initiatieven
Welke lokale initiatieven zijn er in Leiden ter bestrijding van eenzaamheid? “Ook al heeft Radius een goed zicht op de eenzaamheidsbestrijding van zijn doelgroep”, beperkt Van Rooij zijn antwoord. Eén is ‘BUUV’, een digitale platform om mensen met elkaar in contact te brengen”. Hoe gaat dat? “Nou iemand zet bijvoorbeeld op de BUUV-site: “Wie wil er wekelijks met mij scrabbelen?” En wat als je wel een scrabble partner zoekt, maar niet handig met internet bent? “Dan helpen de BUUV-vrijwilligers”, antwoordt Van Rooij. “Een ander is ‘Thuisafgehaald’, dat is een digitale website die matcht tussen een koker en een eter”. “En weet je wat daarvan het mooiste is”, Van Rooij valt zich zelf van enthousiasme in de rede, “toen men laatst aan zo’n blije eter vroeg of het gesmaakt had, zei mevrouw “de zoon die het eten bracht, heeft meteen de kapotte lamp aan het plafond vervangen”.
“De gemeente Leiden financiert al 23 jaar, het ‘welzijnsbezoek’, vertelt Van Rooij. Wij krijgen met in acht neming van de privacy regels adressen van 75-plussers die onze vrijwilligers vervolgens bezoeken. Eén derde stelt prijs op zo’n bezoek en er wordt aan de hand van een checklist van alles besproken, wat regelmatig tot actie leidt”. Zo’n systematisch check op eenzaamheid zou er eigenlijk voor alle Leidenaren moeten zijn, een georganiseerd meldpunt voor eenzaamheid. Zo haal je de toevallige ontdekking van eenzaamheid eruit”. “Er blijft in ons werk altijd wat te wensen over”.
Bij de foto: Frank van Rooij: Ongeveer 9% van de Leidenaren zijn ernstig eenzaam en in alle leeftijdscategorieën
