In 2015 werd de ‘kostendelersnorm’ ingevoerd, de maatregel wordt nu beschimpt als ‘boete op solidariteit’. De gedachte achter de kostendelersnorm is dat kosten van een meer-mens-huishouding lager zijn dan die van een alleenwonende en daarom de bijstandsuitkering verlaagd kan worden. Schrijnende situaties zijn het gevolg. GroenLinks stelde voor in de gevallen dat een bijstandsgerechtigde een dakloos familielid of een mantelzorger in huis neemt, hen geen korting op te leggen. B.&W. onderzocht: “Wij weten wel wie gekort wordt, maar niet wie te ontzien”.
Als iemand met een bijstandsuitkering de woning deelt met meer volwassenen, wordt de uitkering aangepast. “Zo ’n korting kan oplopen tot € 350”, weet gemeenteraadslid Ashley North. Als een Leidse uitkeringsgerechtigde een volwassen zoon (geen werk, geen huis, helemaal de weg kwijt) of een dienst verlenende mantelzorger in huis neemt, wordt hij gekort. In beide gevallen bespaart deze Leidenaar met zijn gastvrijheid de overheid geld op (maatschappelijke) huisvesting of, in het tweede geval, zorgkosten. “Maar nu betáált de bijstandsgerechtigde met een deel van zijn uitkering”, briest North. Hij diende in 2016 een voorstel in, breed gesteund in de raad, om in schrijnende gevallen de uitkeringsgerechtigde gedurende een half jaar korting vrij te stellen. Gedurende deze periode kan de extra bewoner een uitkering aanvragen of andere maatregelen treffen, zonder dat de hem geboden gastvrijheid de uitkeringsgerechtigde geld kost. Dat half jaar is nodig, want zonder postadres, een officiële verblijfplaats, geen uitkeringsaanvraag , zorgverzekering of identiteitsbewijs.
Weet-niet
“Waarom is ons voorstel de kostendelers tijdelijk te ontzien”, niet uitgevoerd”, mopperde North. Het stadsbestuur: ”Er zijn ongeveer 350 uitkeringsgerechtigden die als kostendeler worden gekort in Leiden. Maar wie onderdak biedend aan een (dakloos) familielid of mantelzorgerd helpt in huis, dis ontzien moet worden in de kostendelersnorm, dat weten wij niet”. In haar zoektocht ging de gemeente naar de sociale opvang van de Binnenvest, speurde in de dossiers van cliënten of hun dakloosheid (mede) veroorzaakt werd omdat uitkeringsgerechtigde familieleden hen de deur wezen. “Niets wijst daarop”, vertelt de gemeente. North houdt staande dat hij van de Sociale Wijkteams, welzijnswerkers en medewerkers van de Stichting Jongeren in Nood signalen ontving dat onterechte kostendelersnormen worden opgelegd.
En zijn de ca. 350 uitkeringsdossiers op dit onderwerp wel geactualiseerd? De gemeente: “Als de situatie van een cliënt verandert, geeft die dat aan ons door en wordt de norm aangepast. De bijstandsnorm is altijd gebaseerd op de meest actuele gegevens”.
