Hoe betrek je de inwoners van Leiden meer bij gemeentelijke politieke besluitvorming? Deze vraag stond centraal bij het eerste politiek café van Partij Sleutelstad. Fractieleider Maarten Kersten: “Wij willen een meer directe democratie in Leiden, digitale raadplegingen van burgers over onderwerpen van de gemeenteraad”. Maar nemen die consultaties de kritiek ook weg bij die Leidenaren, die zeggen: “Ik word toch niet gehoord, ze praten maar óver ons maar altijd zónder ons?”
Partij Sleutelstad is een nieuwkomer in de gemeenteraad. Zij behaalde bij de laatste gemeenteraadsverkeizingen 2 van de 39 zetels. Zeggenschap voor de burgers draagt zij hoog in het vaandel. Met digitale peilingen en referenda willen zij de invloed van de burger vergroten. “Partij Sleutelstad wil luisteren naar de burger”, zegt Kersten. “En niet alleen maar 1 x per 4 jaar, maar minstens 4 keer per jaar”, bezweert hij. Hij denkt na over een methode van permanent en frequent online raadpleging, bijvoorbeeld raadgevende stads- of wijk-referenda. Gevraagd naar onderwerpen noemt hij verkamering, vuurwerk op Oud en Nieuw e.a. . Volgens hem kunnen de consultaties raadgevend of bindend zijn. Hij neemt wat gas terug in zijn antwoord: “Niet 100% politiek of juridisch bindend, maar wel sterk moreel bindend”. “In elk geval zo dringend dat raadsfracties de mening van de burgers niet kunnen negeren, anders dan op straffe van een nederlaag bij de volgende verkiezingen”, voegt hij eraan toe.
Invoegstrook democratie
Het meest ideale kiesstelsel zoekt een evenwicht tussen actuele volkswil en de mening van politiek bestuur. De vier jaarlijkse verkiezingen moeten natuurlijk niet overboord. Maar peilingen en referenda moet een snelle invoegstrook vormen om de democratie levend te houden, zo luidt de visie van Partij Sleutelstad. Deskundige Inleiders vertellen vanavond in het politiek café over de goede ervaringen van referenda in Zwitserland en over de technisch mogelijkheden. Kersten heeft zijn zaakjes goed voorbereid. Maar het aantal aanwezigen vanavond valt tegen, hoewel overwegend voorstanders in de zaal, blijkt het gemakkelijk kritiek te uiten over drempels en geschikte onderwerpen etc. etc. Geen torenflat in het gazon achter de Kopermolen kreeg meer dan 6.000 steunbetuigingen. Een voorstander meldde zich niet, stand: 6.000 tegen en 0 vóór. Zou die verhouding ook zo liggen bij de vraag of 300 appartementen bij de winkels gebouwd kunnen worden in ruil voor renovatie van het winkelcentrum?
Grote monden
Op dit ogenblik wordt het raadgevend referendum op landelijk niveau ten grave gedragen. Door de wijze waarop de regering omging met de uitslag van het Oekraïne referendum kwam het in een bedenkelijk licht te staan. Heel gelukkig was Leiden evenmin met haar stadsreferenda, die verordening wil Kersten nu aanpassen. Er werd van deze, nog steeds bestaande mogelijkheid, gebruik gemaakt. Verandering van sluitingstijden Horeca (1991), te weinig handtekeningen; Het Koninklijk Militair tehuis aan de Hoge Rijndijk (1995) mocht niet te wijken voor woningbouw; De RijnGouwelijn dwars door de binnenstad kwam er niet (2007), Leiden ging er (alleen) ook niet over. Peilingen worden altijd gedomineerd door tegenstanders en ‘grote monden’, burgers met een genuanceerdere mening, laten het op z’n beloop, merkte een bezoeker op .
