Pieter de la Court werd 400 jaar geleden in Leiden geboren. Wie was die man naar wie een straat in de Tuinstadswijk werd genoemd en de naamgever is van de faculteit sociale wetenschappen? Een intellectuele reus die met zijn gedachten goed uittorende boven zijn tijdgenoten plus een gewiekst zakenman. Zijn ideeën over het ondernemerschap, vluchtelingen en democratie zijn nog actueel. Op 23 november houdt historicus Arthur Weststeijn een lezing over hem, ondernemer Ivo Wildenberg leidt de discussie in de Marekerk.
De La Court was zoon van een Vlaamse vluchteling naar godsdienstvrijheid. Hij werd een succesvol lakenhandelaar, een van de machtigste en rijkste Leidenaren in de Gouden Eeuw. Maar zijn ideeën waren omstreden, hij maakte veel vijanden. Op enig moment werd hij zelfs uit Leiden verbannen.
Conflicten
Onze stad had begin 17 eeuw al naam als ‘Lakenstad’. Het zakelijk succes van De La Court is mede toe te schrijven aan de manier waarop hij zijn business organiseerde. Inkoop van grondstoffen, productie en verkoop van laken hield hij in eigen hand. Bijzonder in de tijd, waarin een ieder met zijn schakeltje in het productieproces pikte z’n graantje mee. Hij kwam daarmee in conflict met het machtige wevers gilde, de toenmalige ZZP’ers met weefgetouw aan huis. De la Court lapte hun beroeps exclusiviteit aan zijn laars.
Anders dan zijn tijdgenoten probeerde hij de stroom van vreemdelingen naar Leiden niet in te dammen. Wat De la Court betreft konden er maar niet genoeg vreemdelingen toegelaten worden. Met het overaanbod aan arbeidskrachten kon hij die arme sloebers lage lonen betalen. Bovendien hadden zij niet zoveel praatjes als die verwende autochtone Leidenaren, die maar het liefst op hun krent zaten.
Hij had een gloeiende hekel aan organisaties die hem in zijn macht inperkten. Behalve de gildes kreeg hij het ook aan de stok met de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) hen hun monopolie positie betwistend. Aan invloed van het volk had hij een broertje dood. Zijn idee van democratie was een stadsbestuur van de aanzienlijken.
Marx, Thatcher en Poetin
Er valt dus veel te leren van onze held uit de Gouden Eeuw. Hij was een visionair over de organisatie van productiemiddelen. De industriële revolutie in Engeland begon pas twee honderd jaar later. Met zijn inzicht in arbeidsverhoudingen had hij zo maar co-auteur van Karl Marx bij ‘Das Kapital’ kunnen zijn. En Margaret Thatcher had van hem kunnen leren hoe je (beroeps) belangenorganisaties laat inbinden. En zijn opvattingen over democratie? Poetin zou zeker geen fan zijn, want De la Court was juist fel gekant tegen alleenheerschappij.
Wat een interessante man, die Pieter de la Court. De Pieter de la Court-lezing door Arthur Weststeijn is van 15.00-17.00 uur in de Marekerk, Lange Mare 48. Ariadne Schmidt, Ruud Koole en Marishka Neekilappillai zijn referent. De Gemeente en Universiteit organiseren. Inloop vanaf 14.30 uur. Toegang gratis. Na afloop kunt u meteen intekenen op het nieuwe boek over Pieter de la Court van Arthur Weststeijn die een écht wetenschappelijk beeld geeft van onze beroemde Leidenaar.
