Wanneer de Leidenaar op 20 maart stemt voor het Hoogheemraadschap Rijnland, kiest hij slechts voor 21 van de 30 zetels van de Algemene Vergadering (ALV) van dit waterschap. De overige 9 zetels zijn ‘geborgd’, kwaliteitszetels aangewezen door het bedrijfsleven (4), de landbouworganisaties (4) en natuurorganisaties (1). Met de huidige 4 zetels van de VVD, de 4 van het CDA samen met die van de Kamer van Koophandel en LTO vormden zij de afgelopen 4 jaar de absolute meerderheid van 16 van de 30 zetels.
“Ik vind ’t ook raar dat er zoveel geborgde zetels zijn”, zegt Jeroen Haan (PvdA), dagelijks bestuurder van Rijnland, een functie vergelijkbaar met de wethouder van een gemeente. ”Maar ik kan er niets aan doen, die verhoudingen zijn vastgelegd in de Waterschapswet die alleen in Den Haag gewijzigd kan worden”. “En in de landelijke politiek”, vervolgt hij, “is er geen meerderheid voor hervorming”. Brengt deze zetelverdeling geen schade toe aan het democratisch imago van het waterschap?
Jeroen Haan (47) uit Zoeterwoude is één van de vijf leden van het dagelijks bestuur Hoogheemraadschap Rijnland. Drie dagen per week is hij waterschapbestuurder, twee dagen werkt hij bij de gemeente Haarlemmermeer. “Ik vind het wel jammer dat het waterschap zo weinig in de belangstelling staat”, zegt hij. Maakt onbekend, dan onbemind? “Wij doen ons werk zo goed dat we niet opvallen”, antwoordt Haan. En slechts weinigen spreken hem daarin tegen. “Maar als gevolg van de klimaatverandering gaan inwoners en bedrijven wel meer merken van wateroverlast en droogte”, voorspelt Haan
Dat de waterschapsverkiezingen elke vier jaarlijks bijna ongemerkt verlopen, is mede te danken aan de gelijktijdig Provinciale Staten verkiezingen. Het waterschap mijdt politieke gekrakeel, schuwt politieke tegenstellingen en houdt haar kopje ’t liefst onder het maaiveld. Zij gaf niet thuis toen een Leidse ouderenorganisatie bij hen op de Archimedesweg een politiek debat wilde organiseren.
waterpeil belangen
Haan staat op het punt om alle goede werken van het waterschap uit te doeken te doen, ‘droge voeten en schoon water’ is een grijs gespeelde grammofoonplaat. Waarin onderscheidt de PvdA zich van andere partijen? Haan: “Door meer investeringen in straten en wijken willen we wateroverlast en hittestress door droogte voorkomen. Met de opwekking van duurzame energie draagt de PvdA bij aan de energietransitie die ook de klimaatverandering vermindert. En inwoners met te weinig inkomen, kunnen kwijtschelding van de belasting krijgen.”
Over het waterpeil schuren de belangen van VVD, CDA enerzijds en PvdA en Water Natuurlijk (D66 en GroenLinks) anderzijds. “Een hoog waterpeil is beter voor natuur en gaat bodemdaling van het veenweidegebied tegen, veehouders willen een laag waterpeil om hun land met machines te kunnen bewerken.”
Haan rechtvaardigt manmoedig het veel bekritiseerde politiek bestuur boven het waterschap met als argument dat omdat het waterschap belasting heft, bewoners, boeren en bedrijven inspraak moeten hebben over de besteding van hún geld. Maar ‘wie betaalt, bepaalt’, gaat bij het waterschap slechts ten dele op. De stadsbewoners betalen samen de meeste belasting, maar de boeren en bedrijven hebben het, als het er op aankomt, nog steeds voor ‘t zeggen.
