Als 5.000 Leidenaren er voor tekenen, wordt een referendum gehouden of er drie woontorens aan de Willem de Zwijgerlaan gebouwd mogen worden. Zijn er voldoende gemotiveerde stemgerechtigden die zo’n volksraadpleging wensen of beperkt de afkeer tegen de hoogbouw zich tot direct belanghebbenden, NIMBY’s (not in my back yard)?
‘Geef Leidenaren de kans iets te vinden van extreme hoogbouw in hun stad’, luidt de oproep van de referendum organisatoren, Nick Smit en Alexander Wassink. ”Liefde voor Leiden”, antwoordt Smit op de vraag wat hem drijft om naast een gezin, fulltime baan zoveel tijd en energie in de organisatie van het referendum te steken die moet bepalen of op de plek van het KPN-kantoor en het uitvaartcentrum Monutas woontorens van 65, 85 en 115 meter verrijzen voor 550 appartementen. “De torenhoge appartement gebouwen doen afbreuk aan onze historische stad”, aldus Smit.
Het college van B.&W. (D66,GroenLinks en PvdA) beloofde vorig jaar nog vóór 2030 om 8.500 woningen te bouwen ten einde het woningtekort te lenigen met onder andere hoogbouw langs de verkeersaders. De Leidse huizenmarkt zit op slot. Burgers moeten jaren wachten op een sociale huurwoning en prijzen van koophuizen rijzen de pan uit. Leiden is volgebouwd tot aan de grensstraten van haar buurgemeenten de enige richting waarin gebouwd kan worden, is omhoog.
Ondergraaft dit referendum een democratisch genomen besluit van de gekozen volksvertegenwoordigers? Doet een volksraadpleging recht aan de brede maatschappelijke afweging van de gemeenteraad of voeren nu deelbelangen van groepen en gecreëerde tegenstellingen de boventoon? Dat laatste vindt Smit niet: “Het referendum is door de zelfde gekozen volksvertegenwoordigers in het leven geroepen”, meent hij.
Indien de vereiste 5.000 ondersteuningshandtekeningen worden verzameld, komt er een referendum. Dan wordt Leidenaren een vraag voorgelegd die met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord moet worden. Die vraag op het formulier van de ondersteuningsverklaring luidt: ‘Bent u voor of tegen het raadsvoorstel van de Nota van Uitgangspunten LEAD over de stedelijke ontwikkeling aan de Willem de Zwijgerlaan in het gebied van Nieuw Leyden’.
Focus op 115 meter
Het referendum dat bij voldoende ondersteuning dit najaar gehouden wordt, legt een veelomvattende vraag voor aan burgers. De ondersteuningscampagne die nu gevoerd wordt om de volksraadpleging te houden, focust maar op één aspect van de bouwplannen, de hoogte van één van de drie gebouwen. Ook Nick Smit heeft z’n bedenkingen over de formulering van de referendum vraag. “Ik had ook liever gezien dat de referendum commissie een betere duiding gaf aan de vraagstelling”. “Maar hoogleraar Holsteijn, voorzitter van de referendum commissie, is zuiver in de leer en hield zich aan zijn opdracht”. In kranten en sociale media wordt opgeroepen op zeven plaatsen in de stad of digitaal met de digiD de ondersteuningsverklaring te ondertekenen. Maar er zijn ook tegengeluiden, bij voorbeeld op Next door: “Red uw zuurverdiende belastingcenten, teken niet voor een niet-bindend referendum, het haalt niks uit en kost klauwen met geld. De kosten voor het Leids referendum zijn ongeveer 4.5 ton, het is een advies die pas geldt als 30% van de Leidse stemgerechtigden fysiek hun stem uitbrengen
