“Leidenaren leven op een manier die wij Amerikanen vergeten zijn”, vertelt Mark Neupert na vertoning van zijn documentaire Cobblestone Stories over Leiden. “In jullie openbare ruimte wordt gewandeld, gefietst, gefeest en gedemonstreerd”. En heeft de inrichting van onze publiek ruimte invloed op de levenshouding van haar bewoners? Absolutly, zegt antropologie professor Neupert. “Jullie zijn gelukkiger, minder gestrest, bewegen meer”. Hij heeft de lachers op z’n hand als hij demonstratief de ruimte in zijn broeksband toont. “Jullie zijn ook slanker”
Neupert woonde in 2009/2010 in Leiden. Hij is terug voor een vervolgfilm hoe de Leidse buitenwijken zich verhouden tot de binnenstad. Hij heeft voor zijn volgende film de Merenwijk op ’t oog. Antropologie is de wetenschap die de verscheidenheid aan menselijke samenlevingen en culturen bestudeert. Neupert ging daarvoor niet naar de Papoea’s op Nieuw Guinea maar naar Leiden. In deze etnografische documentaire, Cobblestone stories, a year of modern living in Leiden’, toont hij zijn Amerikaanse studenten hoe Europeanen leven in oude steden.
De structuur van Leiden bleef nagenoeg onveranderd sinds de middeleeuwen. Beloopbaar (walkability) en befietsbaarheid (bikeability), de professor stond verstomd. Openbare ruimten die de plek bleken om sociale contacten te leggen, het bracht de professor op ideeën voor een andere (Amerikaanse) samenleving. Hoe wij hier de gedeelde openbare ruimte dagelijks gebruiken voor verkeer, vervoer, feesten en demonstraties, heeft de invloed op onze identiteit. Schept het een andere samenleving dan in Amerika? Neupert is voorzichtig in zijn antwoord: “Ik denk dat het gemakkelijker is contact maken met elkaar, de sociale samenhang bevordert en dienstig is voor het democratisch gehalte van de stad”.
Hang-out
Maar geldt dat ook voor Leidens’ buitenwijken, onze suburbs? Ja, dát weet Neupert (nog) niet. “Daarom ben ik weer terug in Leiden”, zegt hij. Het is zijn beurt de ca. 100 Merenwijkers die zich verzameld hebben in het bovenzaaltje van BplusC in de Merenwijk bij ‘College on tour’ te bevragen. Hoe vaak gaat een Merenwijker naar de (binnen) stad, en voor wat of wie en heeft de suburban Merenwijker daarvoor een vooropgezet plan?
“Een leven draait rond drie plekken”, aldus de wetenschapper. Huis, werk en je ‘hang-out’. Hang-out is de plek waar je ontmoet, kletst, feest en met nieuwe informatie meningen gevormd worden. Dat kan incidenteel zijn het schoolplein, bibliotheek, tennisbaan, fysiosport etc. maar altijd in verband met een specifieke omstandigheid. Kinderen ophalen, boeken lenen, sporten, biertje doen etc.. Maar een gemeenschap moet ook een algemene hang-out hebben, waar men effe kan aanwippen, zonder vooropgezet doel, zonder tijdslot of afspraak, gewoon toevallig in de buurt zijn. “Hebben jullie dat in de Merenwijk?”, vraagt Neupert. De komende maanden gaat hij Merenwijkers interviewen in de ‘huiskamer van de Kopermolen en de onderzoeker zal zeker niet ontbreken op de 14 de juli bij “Summer Zijl’ op het grasveld achter basisschool ‘De Meerpaal’.
