Het begint altijd met een goed idee. Maar noch Gijsbert van Es, noch Jeroen Maters kon tien jaar geleden vermoeden dat hún ingeving, de oprichting van een Stadslab, zoveel goede ideeën zou losmaken. Op 21 juni bestaat dit netwerk van creatieve Leidenaren één decennium. “Wij waren indertijd verbluft toen het eerste Stadslab-evenement meer dan 200 Leidenaren trok en ruim 500 ideeën voor de stad opleverde”, aldus beide oprichters. Het Stadslab viert het verjaarsfeest in een van z’n geesteskinderen, het Singelpark.
Leiden was een paar decennia geleden een arme stad, met veel bouwval en werkloosheid. Het gemiddelde opleidingsniveau was er nogal laag, ondanks de aanwezigheid van duizenden studenten. Verouderde industrie liep op z’n einde. Leiden verzette de bakens en werd kennisstad. De Universiteit, LUMC, Biosciencepark, Hogeschool, musea en vele andere instellingen en bedrijven trokken kenniswerkers aan en mensen met creatieve beroepen. Leiden kreeg ook duizenden nieuwe inwoners die weliswaar elders in de Randstad werkten, maar wel in hun eigen Leiden de achterstanden zagen.
Jeroen Maters: “Lange tijd Leiden liep achter, met karige voorzieningen en weinig ambities. Intussen ontwikkelde zich een nieuwe generatie inwoners: deskundig, creatief en vol energie. Het Stadslab heeft dit enorme potentieel op het juiste moment aangeboord.”
Niet iedereen was meteen enthousiast over de Stadslab-plannen. ‘Je kunt het Rapenburg wel dempen met al jullie ideeën’, werd ook wel geschamperd. Maar cynisme maakte plaats voor optimisme en enthousiasme. Een inhaalslag om Leiden ‘mooier, ondernemender, creatiever, duurzamer en socialer te maken’ (het Stadslab-motto) was begonnen.
Beide mannen herinneren zich de discussies uit de beginjaren: de ideeën die soms schuchter geopperd werden. Zij luisterden, wakkerden motivatie aan, gaven suggesties. En als het woord haalbaarheid viel? Maters: “Als de ene helft van de stad zegt ‘dat lukt toch niet’, dán vindt de andere helft het juist spannend worden en stroopt de mouwen op.” Van Es: “Dat is het wezenlijke verschil: Stadslab mobiliseert de positieve energie in de stad. Niet defensief, stééds op zoek naar een plek in de voorhoede.”
En op welke drie initiatieven kijken beide oprichters met bijzonder plezier terug? Ze zuchten. Moet dat echt, slechts drie? Ze noemen het Singelpark, dat straks één groene cirkel van 6,3 km. rondom het centrum zal zijn. De opknapbeurt van de Breestaat, een door bussen en auto’s verstopt ‘verkeersriool’ dat weer een fraaie winkelstaat werd. En, het laatste initiatief, vers van dit seizoen: ‘De Rode Draad’, waarbij tweehonderd vrouwen – van Nederlandse én allochtone afkomst – elkaar hun tradities doorgeven in handwerktechnieken en andere ambachtelijke kunst. Van Es noemt dit ‘typisch Stadslab’: “Niet alleen braaf praten over diversiteit en inclusie, maar gewoon aan de slag met elkaar – integratie door actie, niet door het alleen maar te roepen langs de zijlijn.”
Met een ‘Midzomerdag in het Singelpark’ viert het Stadslab vrijdag 21 juni z’n 10-jarig jubileum, op 10 plekken, van ’s ochtends 10 tot ’s avonds 10 uur. Elders in deze krant staat het programma. Deze dag inspireert deelnemers vast tot nieuwe ideeën. Dat komt goed uit, want de mensen van Stadslab zijn in de buurt.
