‘In Leiden moet het anders en ánders ís de SP’, was de SP-leus 1982. Dat jaar veroverde zij met acties en campagnes hun eerste gemeenteraadszetel. Historicus Bart van der Steen onderzocht de Leidse SP geschiedenis tussen 1970 en 1982. Hij ploos 4 meter zuinig bewaard zolderarchief uit van SP’ers van ‘t eerste uur, Cor en Fenna Vergeer. “Ik waande mij in een snoepjes winkel”, zei Van der Steen bij zijn boekpresentatie. Veel veranderd laatste halve eeuw?
“Het is niet aan mij lessen te trekken uit het verleden”, zegt Van der Steen: “Ik ben historicus. Om het heden te begrijpen, moet je het verleden kennen, zegt een spreekwoord. Recent voerde de SP actie tegen de bouw van wolkenkrabbers aan de Willem de Zwijgerlaan (LEAD), protesteerden tegen de verlegging van het fietspad over de Zijlbrug. De schrijver helpt de maatschappelijk geïnteresseerde Leidenaar prima met het eerste deel van dit gezegde. Hij verstrekt de lezer een gedetailleerd inzicht in de Leidse sociale actie in de 70’er jaren. De SP was een actiepartij pur sang, geducht door de stadsbestuurders. Als vele andere linkse partijen liepen zij mee in Vietnamprotesten en stelden andere terreurregimes aan de kaak, maar hen komt de eervolle vermelding toe van de eerste echte buurtactivisten in Leiden. In enkele gevallen, terugdraaien van een huurverhoging in Leiden en invoering van het asbestbesluit, hadden hun lokale acties invloed op wetgeving in de Tweede Kamer.
kruispunt Willem de Zwijgerlaan/Sumatrastraat bezet
Studenten en arbeiders, hun doelgroep. Werken vanuit de basis, hun strategie. Een fijne neus voor onrecht, hun specialiteit. En betrokkenheid, een groot vrijwilligers corps dat klaar stond om te anderen te interesseren, te flyeren, hun sterkste punt. Enige wapenfeiten: De sluiting van de zaagafdeling van bouwbedrijf Kruyt in Leiderdorp die bij het verzagen van eternietplaten via de schoorsteen asbest in de lucht loosde. Dit bracht een discussie op gang die leidde tot landelijke wetgeving, het asbestbesluit. De SP signaleerde dat op hete dagen formaldehydegas vrijkwam uit het spaanplaat in de dependance van de basisschool ‘De Meerpaal’. Leraren ziek, kinderen onpasselijk. Maatregelen volgden. Na een reeks van verkeersongelukken, één met dodelijke afloop, op de kruising Willem de Zwijgerlaan/Sumatrastraat werd na lang soebatten een fiets – en voetgangerstunnel onder die weg aangelegd. Die inmiddels al weer is verdwenen vanwege de overkluizing bij de Kooilaan.
Er is veel veranderd (verbeterd) in de werk – woon – en leefomstandigheden de laatste decennia. Mondiger mensen, empathische bestuurders. Hét obstakel voor buurt actie is de voorgeschreven participatie, de procedures die doorlopen moeten worden. Het referendum over LEAD kwam 800 handtekeningen tekort. In 1982 bezette de bewoners van de Kooi het kruispunt Willem de Zwijgerlaan/Sumatralaan na ‘t derde ongeluk op. Zoiets moeten wij in de toekomst voorkomen zullen Leidse bestuurders gedacht hebben. Het SP-archief Vergeer is overgedragen aan Erfgoed regio Leiden, grotendeel gedigitaliseerd www.geschiedenisspleiden.nl Bart van der Steen (1983) is docent aan de Universiteit Leiden. ‘In Leiden moet het anders, geschiedenis van een SP-afdeling 1972-1982. Uitgeverij Verloren 171 blz. (inclusief noten) € 19.00
