Anna Susan Sas (28) voer als matroos 1 ½ jaar voor de kust van Somalië bij de Koninklijke Marine om scheepvaartroutes tegen piraten te beschermen. Grenadier Paul Moerman (102) vocht in de meidagen van 1940 tegen Duitse parachutisten in de slag om Ypenburg. De jongste en oudste veteraan vrijdagmiddag bij de 13 e Leidse veteranen dag in de Hooglandse Kerk. Beide ex-militairen dienden in oorlogsomstandigheden en internationale vredesmissies. “Veteranen hebben veel te verhalen”, zei burgemeester Lenferink aan. “Er is een boekje in de maak met verhalen van veteranen”.
Nederland heeft momenteel ca. 100.000 veteranen. Ongeveer de helft van hen nam deel aan een van de 10 vredesacties vanaf 1979. De andere helft streden in de Tweede Wereldoorlog, politionele acties in Indonesië, Korea en/of Nieuw Guinea. Veel van deze laatste groep, periode 1940 en 1962 zijn overleden. Nederland, anders dan Engeland en Frankrijk, toont pas sinds kort respect en waardering voor haar oud-strijders. Voor teruggekomen (dienstplichtige) militairen uit het toenmalige Indië was thuiskomst een ‘koude douche’, vertellen zij. Er waren indertijd bij deze actie (1945-1949) bijna een half miljoen Nederlanders betrokken. In de hal van het stadhuis is momenteel een vitrine ingericht voor de 9 Leidse militairen die omkwamen in deze koloniale oorlog.
Blauwe hap
In Leiden wonen 296 veteranen, waarvan veel oud Indië gangers. Een kleine 100 waren vrijdagmiddag aanwezig. De burgemeester heette allen welkom en sprak de gedenkwaardige woorden. “Ik weet dat jullie niet voor mij, maar voor elkaar komen én voor de blauwe hap, dus ik maak het kort”. De Indische rijsttafel werd al snel geserveerd. Dit jaar liepen vier leerlingen van groep 8 van Basisschool ‘De Meerpaal’ rond met zelfbedachte vragen om inspiratie op te doen voor hun project ‘Veteraan voor de klas’.
Matroos 1 Sas werkte op de schepen bij de verbindingsdienst, ze zag en hoorde alles hoe met snelle bootjes onze marine piraten opbracht. Het zijn veelal arme werkloze Somalische vissers die zich laten gebruiken door de plaatselijke ‘warlords’ door schepen en haar bemanning te gijzelen en zo miljoenen losgeld af te persen. Sinds 2012 patrouilleerden marine schepen van alle landen in de Golf van Aden en de Hoorn van Afrika, het aantal gekaapte schepen is sindsdien sterk gedaald. Sas vervulde drie missies van ieder 4 tot 6 maanden. Zij werkt nu als burger ambtenaar bij het ministerie van Defensie in Den Haag
De Leidse oorlogsveteraan Paul Moerman was in de meidagen van 1940 gelegerd bij het vliegveld Ypenburg. Hij vocht in de ‘Slag om de Residentie’ die vanaf 10 mei 1940 woedde o.a. rond dit vliegveld. Duitse parachutisten en luchtlandingstroepen werden rond Den Haag gedropt c.q. afgezet. Het plan van de Duitsers was de regering, generale staf én koningin Wilhelmina gevangen te nemen. Maar Nederlandse troepen verijdelden op heldhaftige manier dit Duitse plan. De strijd duurde slecht vijf dagen, capitulatie werd afgedwongen door het bombardement op Rotterdam. Moerman draagt elk jaar een bord met namen op zijn borst om zijn gesneuvelde kameraden te eren.
