Maria Catherina Swanenburg (1839-1915), Goeie Mie was de grootste serie moordenaar in de Nederlandse geschiedenis. Zij vermoorde minstens 24 familieleden en buurtgenoten met arsenicum. Omdat zij altijd bereid was, uit welbegrepen eigen belang, iedereen te helpen, kreeg zij de bijnaam ‘Goeie Mie’. “Ik probeer in mijn boek een aantal mythes over haar te ontkrachten”, zegt Stefan Glasberg bij zijn boekpresentie. Zoals het aantal moorden, haar drijfveren, de overlijdens aktes, apothekers vergif verhandelden als dropjes en over verzekering bodes die fooitjes kregen.
Goeie Mie werd ’s avonds bezongen in de cafés, er waren vrolijke prenten en duizenden mensen vergaapten zich aan haar in het wassen beelden museum. Kun je dit heden ten dage voorstellen bij Willem Holleder (er werd schande gesproken over zijn TV-optreden bij College toer) of Marc Dutroux. Waarom was deze gewetenloze vrouw die moorden als verdienmodel had zo grenzeloos populair?
“Ik vond dat er nog veel vragen bestaan over de levensloop van onze bekendste stadsgenoot”, zegt Stefan Glasberg. Donderdagvond presenteerde hij ‘Goeie Mie, Biografie van een serie moordenares’ bij boekhandel De Kler. Onder zijn gehoor Ingrid Moerman die in 2015 over Mie een boekje uitbracht en oud huisarts Har Meijer die promoveerde op onderzoek naar Leidse cholera epidemieën.
Over het aantal moorden en haar financieel gewin, deed Glasbergen diepgaand onderzoek. Honderden slachtoffers zei men, haar advocaat hield het op 65 moordpogingen waarvan 24 succesvolle. Zij werd overigens veroordeeld op drie ervan. Duizenden guldens streek zij op. Glasbergen komt op een paar jaarsalarissen (fl. 300 verdiende haar man bij de Grofsmederij). Brenger van een verlossende dood? Van menslievende euthanasie is mij niet gebleken, aldus Glasbergen.
Medeplichtigen?
Had Mie medeplichtigen, waren er anderen die voordeel hadden bij haar moordpraktijken? Haar man stond lange tijd onder verdenking. Hoe werden overlijdens aktes toen opgesteld? Het was een gelukkig toeval dat de alerte huisarts, dokter Rutger van der Loef, de symptomen van (arsenicum) vergiftiging, herkende. En de verzekering bodes hadden echt niets in de gaten? Mie sloot soms bij drie verschillende maatschappijen een begrafenis verzekering af waarvan zij zelf de beneficiaire was. Luidde er echt geen alarmbel in de hoofden van de apothekers waar zij regelmatig arsenicum poeder kocht, die met kalkpoeder gemengd bestrijdingsmiddel tegen wandluizen? Haar echtgenoot, zijn halve familie werd uitgemoord door zijn vrouw, wist hij van niets?
Glasbergen deed twee jaar research. Veel publicaties stonden onder een eigenaardige sfeer van bijna verheerlijking. Uitstekende research over de schrijnende armoedige woon – en levens omstandigheden. De dood was dicht bij, in Mie’s leven waren vier cholera epidemieën. Glasbergen zocht uit waaraan Mie verdiende, verzekeringsgeld, schulden die zij nu niet meer hoefde af te lossen of ietsje meedelen in een erfenisje. Bij de berechting werd Mie volledig toerekeningsvatbaar verklaard. Was er toch geen draadje bij haar los? Een paar jaar er voor haar veroordeling, werd de doodstraf afgeschaft en kreeg zij levenslang. Stefan Glasbergen: ‘Goeie Mie, Biografie van een serie moordenares’ Uitgeverij Primavera Pers € 19,50 . 160 blz. rijk geïllustreerd
