Met de presentatie van ‘Minnebrieven aan Maarten’ van Elsbeth Etty werd de 75 ste verjaardag van Maarten ’t Hart na gevierd. Aan de Leidse Neerlandica Marjolijn Pouw de schone taak deze twee gevatte woordkunstenaars in ’t debat in toom te houden en volhardend aan te sturen op dé vraag: Wat is waan en wat werkelijkheid?
Voor ‘Minnebrieven aan Maarten’ ploegde Etty een groot deel van het populaire deel van ’t Harts’ oeuvre door. Deze auteur schreef 48 boeken, waarvan 19 romans, 8 verhalenbundels, 1 novelle, 15 essaybundels en 4 autobiografische geschriften. De wetenschappelijke werken van de gepromoveerde bioloog over ratten en stekelbaarsjes, telden even niet mee. Alleen in z’n gewone werk was ’t Hart geen toptalent. Door zijn stik jaloerse omgeving aan de universiteit werd de succesvolle schrijver in een vrijwillig (!) ontslag gerommeld, omdat anders vanwege bezuinigingen een collega ontslagen zou worden.
‘t Hart studeerde geen musicologie, maar werd een erkende deskundige van Mozart en Bach en begenadigd orgelspeler. Hij studeerde geen Nederlands, maar leeft met nog een dozijn schrijvers in ons land ‘van de pen’. Hij studeerde geen theologie, maar als dominee kun je beter niet met hem in discussie gaan want hij veegt de kerkvloer met je aan met z’n Bijbelteksten.
Etty: “Veel van onze gesprekken gingen over het waarheidsgehalte, maar ik denk dat hoe openhartiger het verhaal toeschijnt, hoe meer het lijkt te verhullen”. ’t Hart: “Wat ik precies heb opgeschreven, weet ik vaak niet zo nauwkeurig meer, laat staan dat ik me de werkelijkheid nog exact herinner”. Daarop stelde hij zijn gehoor gerust met de woorden: “Bovendien, áls een auteur de werkelijkheid beschrijft, gelooft toch niemand hem”.
Geloofafval
Alle thema’s in ’t Hart’s werk komen uitgebreid aan de orde. Geloofsafval: “Hoe kunnen intelligente mensen toch zo dom zijn te blijven geloven”. Ervaringen met pedofilie: “Als ik maar op z’n orgel mocht spelen, mocht de organist naast én aan me zitten”. Moederliefde en vaders met losse handjes: “Wie je lief is kastijdde men”. Ontevreden met z’n lichaam: Travistiet Maartje bekend als ladyspeaker bij de modeshows van Paul van Egmond aan de Nieuwe Rijn. Breed uitgemeten hartstochtelijke verliefdheden met onder andere de Zweedse uitgeefster. ’t Hart is 52 jaar keurig getrouwd met Hanneke. Plaaggeest van het feminisme. “Daar heb ik een beetje spijt van”. Kwam op voor de levenslang veroordeelde Lucia B. en dwong een nieuw proces af, waarin zij werd vrijgesproken voor moord.
‘Minnebrieven aan Maarten’ is een zeer lezenswaardige boek. Etty zorgt voor een feest van herkenning van passages uit ’t Hart’s boeken, erudiet en soms hilarisch, humoristische commentaar. Geen feestbundel, geen biografie, wel een bijdrage aan het doorgronden van de complexe figuur van ’t Hart. En zijn de boeken autobiografisch? Lezen!
‘Minnebrieven aan Maarten’ uitgeverij De Arbeiders Pers, geïllustreerd met foto’s, 142 blz. € 20
