Lieve buurvrouw, u zwaait altijd naar ons als wij ’s morgens naar college gaan, maar kunnen wij nu misschien iets voor ú doen, boodschapje, vuilniszak wegbrengen? Groetjes van Fleur en Chantal van de overkant. Telefoonnummer ……
Dit briefje vond mevrouw Bizot (82) van de Hoge Woerd in haar brievenbus. Een gericht persoonlijk aanbod van een bekende is het meest effectieve dienstverleningsaanbod aan (kwetsbare) ouderen. Daar kan een callcenter of bemiddeling website niet aan tippen. Waarom? Vraagverlegenheid van ouderen.
Daadkracht kun de wijkvereniging Merenwijk niet ontzeggen. Daags nadat de overheid iedereen adviseerde zoveel mogelijk thuis te blijven, lagen bij alle Merenwijkers een briefje op de deurmat met een telefoonnummer en een e-mailadres om hulpvraag en -aanbod te matchen. Burenhulp makelaars Oscar Gennissen en Gert Walraven werden overstelpt met mailtjes, vooral aanbieders. Ongeveer 150 hulpverleners boden zich aan gelijktijdig met amper 10 hulpvragen. “En dat aantal is inclusief de ouderen in mijn straat waar ik persoonlijk even langs ging”, zegt Gennissen.
Hij vertelt over een telefoongesprek met dochter van een oudere Merenwijker. De dochter: “Ik woon in Enschede, mijn vader vertelde over jullie initiatief en eerlijk gezegd maak me zorgen over hem. Ik heb het bange vermoeden dat hij jullie niet belt voor hulp om zijn medicijnen op te halen en zeker niet om zo nu en dan z’n hondje uit te laten. Ik heb Pa nog zo gezegd dat hij jullie moet bellen, ach ga er even langs. Hij is 78, gewend z’n eigen boontjes te doppen en hij vindt afhankelijkheid gewoon niet stoer, hij is bovendien gewoon niet gewend anderen iets te vragen”.
Vraagverlegenheid
Deze oudere Merenwijker lijdt aan vraagverlegenheid, de schroom hulp te vragen aan een sociaal netwerk. Oudere mensen vinden hulp vragen vaak lastig, het gaat ten koste van hun eigenwaarde, zij willen de indruk van hulpbehoevendheid tot elke prijs voorkomen. Bovendien vrezen zij afgewezen te worden. Deze houding met het dure woord ‘vraagverlegenheid’ werd de laatste decennia versterkt door de bezuiniging gedreven Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Als ouderen tegenwoordig een maatschappelijke organisatie benaderen voor assistentie, vrezen zij de reactie: ”Wat kunt u zelf doen en uw netwerk?”
De markt van liefdevolle hulpmakelaars is overbevolkt. De meeste bemiddeling vereist digitale vaardigheden en de sites ogen voor ouderen afstandelijk en anoniem. Juist in de groep kwetsbare ouderen zijn de niet digitaal vaardige burgers oververtegenwoordigd. Mailen, en alleen als het echt niet gaat, bellen vanwege personeelsuitval, lees je op de sites. De organisatie BUUV vermeldt al een week op haar site één onbeantwoorde corona gerelateerde hulpvraag van een mevrouw uit het Morsdistrict. Een bewijs dat persoonlijk hulpaanbod liefst door een bekende de laagste vraagverlegenheid drempel heeft. En dat gebeurt in Leiden gelukkig overvloedig.
“Ik vraag Fleur en Chantal na de coronacrisis op de thee”, zegt mevrouw Bizot. “Voorlopig moet ik het nog doen met hun zwaaibezoek. “Maar ik hoop, ach misschien verwacht ik ook te veel, dat het tot iedereen doordringt dat wij elkaar ook na deze bijzondere tijden echt nodig hebben”.
