LEIDEN – Pater Leo van Ulden, (78) werd geboren in een Leids gezin met 9 kinderen. Op 7 september viert hij in de Hartebrugkerk dat hij 60 jaar geleden tot de Franciscaanse orde toetrad. Het geluksgevoel dat hij als kind beleefde bij vieringen in de kerk bepaalde zijn levensloop. Op 12 jarige leeftijd ging hij naar de priesteropleiding in Venray. Gedurende zijn dienstbaar leven als geestelijk leider, bestuurder en sociaal werker maakte hij vele veranderingen mee van de kerk. Mag ik u daarover iets vragen, pater?
door Hans Schuurman
Pater, waarom waren de katholieke gezinnen zo groot, had dat ten doel de Nederlandse maatschappij politiek te kunnen domineren? “Nee, dat is onzin”, antwoordt Van Ulden. De katholieken zagen grote gezinnen als een soort pensioenvoorziening. Kinderen voor hen zorgde als ze oud werden. En vergeet niet indertijd was ook een aanzienlijke kindersterfte. En die verzuiling in de vijftiger jaren, uw eigen jeugd, er waren aparte katholieke scholen, sportclubs en winkels waar geloofsgenoten hun boodschappen deden. Was dat om de schaapjes bij elkaar te houden, jongens en meisjes samen te brengen voor een volgend gelukkig katholiek huwelijk? “Is niet zo, antwoordt Van Ulden: De verzuiling zagen wij als katholieken als een soort emancipatiebeweging, door ons aaneen te sluiten wilde wij de R.K gemeenschap intern te versterken. Wij werden namelijk indertijd door als geloofsgroep door het dominant protestante volksdeel achtergesteld.
En het celibaat, Pater, heeft u nooit eens gedacht met geen leuk meisje te gaan trouwen en een gezin stichten? Van Ulden: Ja, een paar keer wel, maar ik nauw eenmaal gekozen en R.K. priesters trouwen niet. Je mag niet in de tweestrijd komen in je loyaliteit tussen god en je gezin. Van de 15 collega’s met wie u indertijd plechtig werd ingewijd, traden er 9 uit het ambt, vertelde u. Van Ulden: Er is een overeenkomst tussen het aantal uitgetreden priesters en vrouwen die gingen scheiden. Toen gescheiden vrouwen een bijstandsuitkering konden aanvragen, nam hun aantal opeens sterk toe. Voor priesters die bijvoorbeeld op katholieke scholen wiskunde of Engels doceerden was de stap uit ’t ambt met een leraren inkomen ook een stuk gemakkelijker geworden als ze wilden trouwen.
Als u gezinnen bezocht met een vruchtbare moeder, vroeg u dan wanneer weer een nieuwe gelovige boorling op komst was? “Ik niet, en veel van mijn collega’s, jonge bleue priester, durfden dat echt niet. Maar het gebeurde wel, met name in de zuidelijke provincies. Gelooft u toch niet alle bakerpraatjes.
Weesgegroetjes
En gaf u, net als in de film, uw biechteling opdracht ter vergiffenis van de zonden 100 weesgegroetjes te bidden? Mag ik u wat verklappen: Er zat eens een man tegenover mij in de biechtstoel die vertelde dat hij de volgende week zijn zilveren huwelijk vierde en al 8 jaar een liefdes relatie onderhield met een andere vrouw. “Houd er mee op”, zie ik tegen, “en vertel nooit er iets aan uw vrouw”, heb ik tegen hem gezegd. Geen weesgegroetjes, wel aansporingen kritisch naar zich zelf te kijken.
Toen u 60 jaar geleden uw beroepskeuze maakte, koos u niet voor een groeisector, pater! Van Ulden: Je moet dat soort dingen op de lange termijn zien, de kerk heeft door de eeuwen heen groei en krimp doorgemaakt en nu zit ’t dan even tegen. In de laatste oorlogsjaren groeide het aantal kerkbezoekers en gelovigen, ‘nood leert bidden’ , dat klopt wel. “Wist je dat de laatste maanden, in coronatijd, veel nieuwe mensen naar de kerk komen om een kaarsje op te steken”.
