Op 26 november 1940 hield professor Rudolph Cleveringa zijn beroemde rede waarin hij protesteerde tegen het ontslag, op last van de Duitse bezetter, van zijn Joodse collega Eduard Meijer. Deze moedige daad vormde de aanzet tot het Leids studentenverzet. Volgende week donderdag, precies 75 jaar geleden, wordt dit herdacht met de publicatie: ‘Njord in Oorlogstijd’
door Hans Schuurman
Zou de huidige generatie studenten nog zo waakzaam zijn, zich ook verzetten tegen aantasting van onze vrijheid door een totalitair bewind? Rosalie ten Wolde (21) rechtenstudent en praeses van de Koninklijke Studenten Roeivereniging Njord: “Het is nu wel een andere tijd, maar ik ben er zeker van dat ook mijn generatie in vergelijkbare omstandigheden voor verzet in welke vorm dan ook zal kiezen. En waarom studenten? “Wij zijn maar net zelfstandig geworden, uit de beschermde omgeving van het ouderlijk huis, verkeren voltijd met leeftijdgenoten en in een wetenschappelijke omgeving de ons aanspoort kritisch te denken en waarden en normen zoals vrijheid te verinnerlijken”
Veel (oud) leden van Njord gingen in het verzet tegen de nazi’s, werkten mee aan verzetskranten, verrichten koeriersdiensten, participeerden aan aanslagen of werden ‘Engelandvaarders’ om later in geallieerde krijgsdienst Nederland te bevrijden.
‘Nord in oorlogstijd’ schets een levendig beeld van het onbezorgde studentenleven vóór het uitbreken van de oorlog. Vijf dagen voor de Duitse inval, op 5 mei 1949, werd nog meegedaan aan de ‘Varsity’ op het Amsterdam Rijnkanaal, waar de nationale studentenkampioenschappen geroeid werden. De Duitse inval brachten voor vele Njord roeiers een totale ommekeer in hun plezierige studentenleventje.
Nord in oorlogstijd verhaalt over de verzetsdaden, de risico’s die de verzetsstrijders liepen die zij in sommige gevallen met de dood moesten bekopen. De oud-roeier Flu, Leidse huisarts die uit wraak voor een aanslag op een Duitser gefusilleerd werd. De mislukte pogingen om via de Noordzee Engeland te bereiken, met een kano! Ook Eric Hazelhoff Roelfzema, de ‘soldaat van Oranje’ komt in het boek voor. Hij koos uitgerekend het Katwijkse strand voor zijn ontsnapping voor te bereiden waar ook tuberculoze patiënten van het Zeehospitium kwamen en door de Duitsers gemeden werd uit angst voor besmettingsgevaar.
Njord opgericht in 1874 is een sport en gezelligheidsvereniging gelieerd aan Minerva met een kleine 1.000 leden en oud leden. De man/vrouw verhouding is bijna fifty fifty. Het boek is geschreven door oud-leden en enkele jongere leden die in het onderwerp geïnteresseerd waren. Een van de samenstellers is Helma Neppérus oud Kamerlid van de VVD die in 1971 als een van de eerste dames werd toegelaten tot de oudste (heen) studentenroeivereniging van Nederland. Het boek is gratis en bestemd voor studenten en scholieren van de hoogste klassen van het voortgezet onderwijs alsmede verkrijgbaar bij faculteiten van de universiteit. Ook bij verscheidene Leidse boekhandels gratis af te halen. Zie: Njord.https://njord.nl/in-de-oorlogafhaalpunten. Leden van Njord zijn bereid voor klassen over het boek en het belang van de vrijheid te vertellen.
