Belanden moeilijk arbeid bemiddelbaren in de bijstand?

“Wij willen voor u werken tegen CAO loon”, met die woorden stapten een drietal bouwvakkers ‘t kantoor van een bouwbedrijf binnen aan de Hoge Rijndijk. De aannemer ziet achter de voorste twee potige arbeiders een tenger ventje die erbij staat of alles hem nauwelijks aangaat. “Oh, ja, herneemt de voorste werkman het woord: “Mijn broertje Daan heeft wat beperkingen, hij kan de werkplaats aanvegen, koffie zetten en boodschapjes doen. Wij willen wél alle drie het zelfde loon”. “Deal, baas?”

door Hans Schuurman

Zo ging het in de jaren 50 van de vorige eeuw en de jaren erna schoten overal beschutte werkplaatsen als paddenstoelen uit de grond, SW-bedrijven zoals De Zijlbedrijven in Leiden. Niet langer lieten private werkgevers zich al of niet vrijwillig in de positie manoeuvreren werknemers met een beperking in dienst te nemen. Het regionaal werkvoorzieningsschap ‘De Zijl Bedrijven’ met empathische toezicht houdende werkleiders, boden werk aan lichamelijk – geestelijk – en/of psychisch gehandicapte werknemers een variëteit tussen complexe en routinematige arbeid. De SW bedrijven floreerden of krompen al naar gelang de conjunctuur.

Eind vorige eeuw werkten in Nederland ca. 100.000  mensen in deze  SW bedrijven, bij DZB ca. 1.300 inclusief de gedetacheerden. Vanwege de (im) productiviteit en overhead waren de kosten van SW-bedrijven ongeveer twee keer zo hoog als een vergelijkbaar particulier bedrijf. De (bijstand) uitkeringen die werden uitgespaard wel buiten beschouwing gelaten. En de levensvreugde en gevoel van eigenwaarde van de werkers even buiten beschouwing gelaten.

Na zijn bouwbaantjes kwam Daantje bij de DZB op de montageafdeling. De werkleiders instrueerden hem geduldig en prezen Daan uitbundig als hij elke morgen ongevraagd voor iedereen de koffie- en lunchtafel opruimde. Niet alleen daarom misten zijn collega’s hem toen hij na 30 jaar dienst met pensioen ging. Nu ruimde Daantje thuis alles weer op voor zijn broers die sinds hun 50 ste in de WAO zaten, ook al bleven zij de arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA zo noemen.

Sociaal ontwikkelbedrijf

’Het was PvdA staatssecretaris, IJzere Jetta, in het kabinet Rutte 2 die ‘een  hek’ om de SW bedrijven plaatste en de SW dwong met 2/3 te krimpen. Iedereen met een beperking moest nu onder goede begeleiding bij private onderneming aan de slag. DZB en ander SW bedrijven werden ‘sociaal ontwikkelbedrijven’. De Leidse DZB wordt daartoe door het Rijk gedwongen met een € 4 miljoen bezuiniging. Het onafhankelijke Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) stelde vorig jaar vast dat van die uitplaatsing naar bedrijven bitter weinig terecht komt en bijstand weer  vangnet is. De landelijke partijen SP en CDA pikten dit signaal op in hun verkiezingsprogramma, zij willen de sociale werkplaatsen ‘in een nieuw jasje aanmeten’. Die zelfde partijen in de Leidse gemeenteraad waren 18 februari kritisch over de plannen van wethouder Van Delft (GroenLinks) en pessimistisch over de kansen van ‘arbeidsgehandicapten’ in bedrijven. Zou het Daantje, zonder zijn broers, indertijd gelukt zijn via een sociaal ontwikkelbedrijf bij de aannemer aan de Hoge Rijndijk in dienst genomen te worden?

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *