Hoe ervaren ouderen de coronacrisis? Onderzoekers van Leyden Academy interviewden begin vorig jaar 59 senioren verspreid over Nederland over de invloed van corona op hun leven. Van deze ouderen werden 15 dat najaar opnieuw bezocht voor een gesprek. Sommige senioren vonden ook in de verlengde corona periode met levensbeperkingen een nieuwe balans, maar andere ouderen zonderden zich nog meer af.
door Hans Schuurman
Volgens onderzoeker Jolanda Lindenberg klampten maart/april 2020 veel ouderen zich vast aan de gedachte dat de crisis slechts een poosje zou duren en zij snel hun oude leventje weer konden oppakken. Zij stelden bezoekjes van en aan hun (klein) kinderen uit en zetten de rem op sociale activiteiten, zoals verjaardagen. Uit het vervolg onderzoek van Leyden Academy, najaar 200, blijkt echter dat steeds meer ouderen een andere persoonlijke afweging gingen maken met hun veiligheid en deelnemen aan betekenisvolle activiteiten. Zij namen kleine, voor hen acceptabele, risico’s om waarde en zin in het leven (terug) te krijgen. De onderzoeker Lindenberg stelt vast dat de verlengde pandemie restricties veel gevoelens van verdriet en eenzaamheid bij ouderen opriep en het herfstweer hen nog eens extra deed somberen.
Afnemende solidariteit
Waar de onderzoekers de meeste verandering zagen tussen de eerste en tweede coronagolf was solidariteit. Senioren voelden in het dagelijks leven een verminderde verbondenheid en saamhorigheid bij voorbeeld bij het naleven van regels, zoals het 1 ½ meter afstand houden en mondkapje dragen in andere leeftijdscategorieën. Voor sommige ouderen leidde deze constatering tot verandering in hun gedrag, ze bleven vaker thuis en meden drukte zoals supermarkten. Terwijl de maatschappij als geheel in de periode tussen beide corona golven langzaam leek terug te keren naar het ‘normale’ leven, zonderden sommige ouderen juist meer af. Deze ouderen hadden graag strengere en eenduidigere maatregelen van de overheid gezien, zodat ook zij de dingen konden blijven doen die voor hen het belangrijkst zijn, constateren de onderzoekers.
verloren jaar
De geïnterviewde ouderen gaven aan veel moeite te hebben met het slot op de verpleeghuizen tijdens de eerste coronagolf. Ook in het geval van een strengere lockdown vond een meerderheid van hen aparte maatregelen voor deze kwetsbare ouderen ongewenst. Gemiste tijd door corona telt voor veel ouderen erg zwaar, aldus onderzoeker Jolanda Lindenberg: “Een van de dames in ons onderzoek, in de negentig, vertelde dat het voor haar extra verdrietig is omdat ze zei nog maar weinig tijd voor de boeg te hebben”. “Ze gaf zichzelf nog een paar jaar te leven en daarvan had ze nu eentje verloren”. Behalve voor haar, voelt dat waarschijnlijk voor veel van haar generatiegenoten, aldus Lindenberg. Toch leken de meeste ouderen in het onderzoek nog steeds hoop te houden op een betere tijd waarin ze hun leven weer konden oppakken. Aller ogen zijn gericht op de uitwerking van ruimschalige vaccinaties.
