De begroting van de gemeente voor 2022, het te verwachten geld dat Leiden volgend jaar denkt te ontvangen en uit te geven, is vrijwel sluitend. De stad penningmeester, Paul Dirkse (D66), noemt Leiden weerbaar, veerkrachtig en met een stevig financieel fundament waarop doorgebouwd kan worden. Maar bij navraag blijken toch wat twijfels over de inkomsten, tekorten in het sociaal domein en stijgen de lasten voor de Leidenaren in het verkiezingsjaar 2022 ?
door Hans Schuurman
Het college van B.&W. (D66, GroenLinks en PvdA) hebben als speerpunten van beleid duurzame verstedelijking, klimaatneutraal, betaalbare woningen, schoon vervoer, sportvoorzieningen en meer groen. De gemeentelijke jaar inkomsten en -uitgaven zijn ruim 500 miljoen euro en het tekort daarbij vergeleken is maar een schijntje van € 199.000. “Het volgend jaar worden de lasten voor de burger niet verzwaard”, zegt Dirkse. De Onroerend Zaak Belasting (OZB) wordt wel 1,5 % verhoogd. De rioolbelasting, de gemeente legt in fasen aparte riolering aan voor huishoudelijk afval en hemelwater in de grond, moet kostendekkend zijn, net als de leges. En de dienstverlening van de gemeente, vuilnis, bestrating en groenvoorzieningen etc. etc. blijft op dit zelfde goede niveau, zonder een extra prijskaartje, aldus Dirkse.
In het sociaal domein, met name de huishoudelijke hulp in het kader van de Wet maatschappelijke voorzieningen (Wmo) en de Jeugdzorg zijn wel flinke tekorten, de gemeente gaf daartoe regelgevend verplicht, meer geld uit dan waarop ze gerekend. De gemeenteraad sanctioneerde haar beleid geen compenserend geld daarvoor uit andere uitgaven over te hevelen. Dit tekort bij huishoudelijke hulp ontstond toen aan de wirwar van eigen bijdragen vervangen werd door een abonnement van € 19 per maand, waardoor een ruimere kring aanspraak kreeg op deze vorm van hulpverlening. En de miljoenen die de gemeente ook tekort komt bij de jeugdzorg komt door de verkeerde inschatting dat decentralisatie van de jeugdzorg de vraag zou verminderen en daarmee de kosten. Gebrek aan kennis van deze sector, bureaucratisch administratie en de sector die onder haar ogen een profijtelijk verdienmodel ontwikkelde, is de reden van tekorten. Als verontschuldiging kan worden aangevoerd dat bijna alle Nederlandse gemeenten met deze tekorten kampen. Den Haag heeft beloofd ¾ van de tekorten van de Jeugdzorg aan de Nederlandse gemeenten te betalen.
Goedkoop lenen
Behalve de deze resterende tekorten is wethouder Dirkse ook niet helemaal gerust op de veranderingen die Den Haag aankondigde over de verdeelsleutel van het gemeentefonds, die voor middel grote gemeenten wel eens nadelig kan zijn. Het gemeentefonds is veruit de grootste bron van inkomsten van de gemeente. Om de energietransitie, de groeiende vraag naar elektriciteit vereist verdubbeling van de capaciteit mede te bekostigen, leent de gemeente € 13,6 miljoen aan Alliander. Deze lening kan te zijner tijd omgezet worden in aandelen. De gemeente is al voor 2,27% eigenaar van Alliander.
Bij de vraag of er wel genoeg geld (over) is voor toekomstige investeringen of plotselinge noodzakelijke uitgaven is, trekt de wethouder zijn zonnigste gezicht. Dirkse : “Aan de inkomstenkant, zoals lastenverzwaring van de burger, valt niet zoveel aan de knoppen te draaien. Maar om geld te lenen is de kapitaalsmarkt heel gunstig”. De gemeente kan geld lenen voor bijna 0 procent waarvoor zij in verband met eventualiteiten evenwel voor 1,5 tot 3% opzij gelegd.
