Bij de gemeenteraadsverkiezingen kwam GroenLinks in Leiden als grootste uit de bus. GroenLinks burgemeester van Culemborg, Gerdo van Grootheest, gaat als formateur overleggen met GroenLinks, D66, PvdA en het CDA hoe de stad de komende vier jaar wordt bestuurd. De 6 resterende politieke partijen staan mopperend aan de kant: D66 en CDA verloren 30% van hun kiezerssteun en PvdA bleef in zetelaantal gelijk. Worden de kiezers recht gedaan of willen de drie partijen uit het vorig college alleen hun machtspositie behouden?
Door Hans Schuurman
De formateur Van Grootheest heeft een makkie met het opnieuw binden de drie voormalige coalitiepartners GroenLinks, D66 en PvdA. Jammer genoeg voor hen is hun zetelaantal geslonken door D66 verlies. Met 20 zetels van de uit 39 leden bestaande gemeenteraad is dat geen solide basis voor een college van B.&W met z’n drietjes. De informateurs kozen het CDA als meest geschikte partner omdat die zich bereid toonde zich wel wat aan te willen passen. Indien deze combinatie niet lukt, heeft de formateur nog een terugval optie met de VVD in plaats van CDA, een combinatie die steunt op 25 zetels. De optie GroenLinks, PvdA, VVD en CDA is derde optie, maar wordt ook genoemd op de D66, de grote verliezer van de verkiezingen, wat coulanter te maken.
CDA inschikkelijk
Over belangrijke onderwerpen als verduurzaming, klimaat; energietransitie, vergroening, biodiversiteit en duurzame mobiliteit lijken tussen het viertal geen onoverbrugbare verschillen te bestaan. En alle vier partijen vinden kwetsbare inwoners beleidsprioriteit, als mede een sociaal vangnet en armoedebestrijding. Alleen de mate waarin verschilt wat. Het CDA bekritiseerde echter jarenlang haar financieel beleid en vond dat de lasten burgers te hoog opliepen. Over de volkshuisvesting, de bouwopgave 8.500 woningen en 2.700 studentenwoningen is het wel ‘dikke mik’ tussen het viertal, alleen bestreed het CDA ‘te vuur en te zwaard’ hoger dan 70 meter te bouwen. De woontoren LEAD aan de Willem de Zwijgerlaan, 115 meter hoog, staat nog op stapel. De PvdA maakte zich hard de verkamering te beteugelen, woningen voor gezinnen bestemde huizen worden te vaak opgesplitst worden.
De helft plus één
Maarten de Crom (VVD): “Jammer dat ons, derde partij van de stad, geen plek aan de onderhandelingstafel wordt gegund”. Mitchell Wiegand Bruss, (Studenten voor Leiden): “Helaas heeft SVL geen plek aan de onderhandelingstafel, wij zijn wel een nieuwe partij maar willen best verantwoordelijkheid dragen”. Martine van Schaik: (Partij voor de Dieren) “Na zo’n 12 jaar raadvertegenwoordiging zijn wij een stabiele factor in de Leidse politiek en ons groeiend zetelaantal bewijst dat steeds meer kiezers achter ons staan. De PvdD is klaar voor coalitiedeelname”. “Een verbreding ‘over groen’ met ons, behoort zeker tot de mogelijkheden”. En Van Schaik vervolgt: “De voorgestelde coalities doen amper recht aan de verkiezingsuitslag, 3 van de 4 partijen met verkiezingswinst (PvdD, SVL en PS), worden niet aan tafel uitgenodigd. Thijs Vos (Partij Sleutelstad) vraagt zich hardop af: “Dat alleen meerderheidscoalities tussen GroenLinks en verliezers van de verkiezingen worden overwogen, doet dat wel recht aan de verkiezingsuitslag?” Vos geeft zichzelf antwoord: “Nee, opnieuw staat de helft van de gemeenteraad buitenspel. Als het aan ons lag, zou een minderheidscollege dat met wisselende meerderheden de stad bestuurt een optie zijn. Dát zou pas recht doen aan alle kiezers”. En Vos vervolgt: “Overigens, ik zag het CDA al langer voorsorteren was op collegedeelname; ze lieten eerdere verzet tegen de bouwambitie varen en stemden 2021 vóór de begroting van het college ondanks de lastenverzwaringen en enorme schulden. Het CDA is ook gevraagd commentaar aan te leveren maar heeft van dit aanbod geen gebruik gemaakt.
