Kwetsbare mensen op leeftijd lopen een groot risico financieel uitgebuit te worden. Volgens een uitzending van Zembla zijn in Nederland naar schatting 30.000 ouderen per jaar het slachtoffer van financieel misbruik. Recent ondertekenden Leidse maatschappelijke organisatie een samenwerkingsovereenkomst ter bestrijding, de ‘Lokale Alliantie Financieel Veilig Ouder Worden’. Eén van de ondertekenaars is Judith Jager, wijkverpleegkundige van ActiVite. Volgens Jager en haar beroepsgenoten hebben zij vaak als eerste zicht op deze vorm van oudermishandeling.
door Hans Schuurman
“De meeste mensen deugen, hoor”, verzucht Jager als ze van wal steekt, “maar als zorgprofessional die vaak oudere cliënten bezoekt, moet je altijd op je qui-vive zijn”. Het verhaal van de hulpvaardige buurman die de financiën voor z’n oude buurvrouw wel op zich wil nemen en vervolgens haar bankrekening plundert, dat kent iedereen. Maar wat zijn de omstandigheden, signalen en contactadressen voor dit soort crimineel gedrag?
Volgens Jager vindt het meeste financieel misbruik plaats in de familiekring. In het familie overleg, nadat vader is gestorven, wordt vaak één van de kinderen aangewezen de financiën van moeder te beheren. Alles op de automaat en de bankmachtiging of een en/of rekening op naam van de oudste zoon? ”Het is erg belangrijk om in het familieberaad transparante- en controle afspraken te maken”, waarschuwt Jager.
Een (extra) bankpasje voor de dagelijkse boodschappen verstrekken aan de vertrouwde thuiszorgster? “Die mogen geen bankpasje aannemen van onze verzorgden”, reageert Jager. “Net zo min als cadeautjes accepteren van onze cliënten, dat verbod staat in onze Cao. Een bankpasje op eigen naam van de mantelzorger/verzorgster waarvan het saldo maandelijks met een bepaald (afgesproken) bedrag wordt aangevuld, is een alternatief. Cijfers van de Zembla uitzending, vertaald naar de Leidse maat: Anno 2022 worden ca. 300 ouderen in onze stad benadeeld, waarvan in 85% de pleger een familielid is. Het zijn mensen die de oudere vertrouwt en\of afhankelijk van is en dat laatste is ook de reden dat weinig aangifte gedaan wordt. Óf de ouderen hebben niet door dat zij opgelicht worden of zij schamen zich voor hun naïviteit en verwijten zich soms zelf gelegenheid te bieden.
Kaal plukken
Omdat veel geldzaken tegenwoordig via internet gaan, wordt het voor ouderen vaak nog lastiger hun eigen financiën te beheren en dat maakt hen nog afhankelijker. Financiële uitbuiting waar grote bedragen mee gemoeid zijn, zoals het eigendomsrecht van een huis, die tegen een spotprijs verkocht wordt, verloopt via een vast patroon. De oudere, gevoelig voor aandacht, wordt gepaaid, geïndoctrineerd; geïsoleerd en vervolgens kaalgeplukt. Hoe voorkom je als oudere het slachtoffer te worden van financiële uitbuiting? Wie eenzaam is, loopt risico, wees alert op mensen die opeens bevriend willen worden, je vertrouwen trachten te winnen en hulp aanbieden bij je geldzaken. De organisatie Veilig Thuis biedt hulp in raad en daad, telefoon 0800-2000
