Leiden lag in de Tweede Wereldoorlog niet in een frontlinie maar zorgen, angst, leed en honger bleven onze stadgenoten niet bespaard. Leiden was doelwit van luchtaanvallen en bombardementen waarmee Duitse strategische doelen getracht werden uit te schakelen. In een wandeling van ca. 2 ½ uur, in een ruime kring rond Leiden CS, toont Ruurd Kok littekens van de Tweede Wereldoorlog. Op plekken waar u nu nog gedachteloos lang loopt, zult u voortaan een ‘aha ervaring’ ondergaan. Eind april weer twee wandelingen.
door Hans Schuurman
Leiden lag in de Tweede Wereldoorlog, van 10 mei 1940 tot 8 mei 1945 haar bevrijding, slechts een paar kilometer achter de Duitse verdedigingslinie langs de Noordzee. De geallieerden landden in juni 1944 op Omaha Beach in Normandië maar de bezetter hield ook rekening met een invasie op de Zuid-Hollandse kust. Verdedigingswerken, verdwenen kazematten, een tankgracht, huizen die rücksichtsloos werden afgebroken voor verdedigingswerken van de Wehrmacht, archeoloog Kok laat alles voor uw ogen herleven. Een gebouw schuin tegenover Stadscafé Van der Werf dat weggebombardeerd werd, is nog te zien aan de verschillende metselstenen van de muur. De communicatiebunker aan de Morsweg, verborgen achter een baksteenmuur en overwoekerd door planten! “Nooit geweten, ik kom hier bijna dagelijks langs”, zegt een van de deelnemers aan de wandeling.
Noodlot
De noodlottigste gebeurtenis met de meeste dodelijke slachtoffers was op 10 en 11 december 1944 in de buurt van het station. Toen werden ongeveer 60 Leidenaren gedood en vielen ca. 100 gewonden. Geallieerde vliegtuigen bombardeerden het spoor en stations om het transport te voorkomen van Duitse V2 raketten naar de mobiele lanceerinstallaties bij Wassenaar. Kok toont een foto die in april 1945 door een geallieerd verkenningsvliegtuig werd gemaakt en vertelt zijn gasten dat de getroffen wijk, de Haverzakbuurt op de plaats lag waar nu het busstation is. De herinneringen van de eerste oorlogsdagen van ooggetuige Jan Wolkers die toen als dierenverzorger in het Anatomisch laboratorium van het Academisch Ziekenhuis werkte, daarover vertelt Kok ter plekke. En wat betekenen die geheimzinnige wit gekalkte ‘T’ naast de voordeur van verschillende Rijnsburgerweg-huizen?
’Bang voor mooi weer’
Ruurd Kok is de auteur van het boekje: ’Bang voor mooi weer’ (uitgeverij Ginkgo). Die titel ontleent hij aan een uitspraak van een bewoonster bij de Vinkbrug. Die spoorbrug over de Rijn werd herhaaldelijk gebombardeerd om transport van de V2 raketten te beletten, daarvoor moest wel het zicht van de vlieger goed zijn. De Vinkbrug werd nimmer geraakt. Er deed indertijd een wrang grapje de ronde: ‘De veiligste plaats in Leiden is midden op de Vinkbrug’. De volgende wandelingen: ’Sporen van de Tweede Wereldoorlog’ zijn op 28 en 29 april, duur 2 uur. Meer informatie: https://www.cicerones.nl/stadswandeling/leiden/leiden-tweede-wereldoorlog/
