“Jullie weten toch wel dat de universiteit die jullie in Leiden kregen voor haar heldhaftig verzet een troostprijs was”. Een delegatie uit Alkmaar is meegekomen voor de 3 October lezing die dit jaar gaat over het beleg van Alkmaar in 1573. Want in Alkmaar begint de victorie op 8 oktober bijna een jaar vóór het Leidse beleg. “Wat kreeg Alkmaar dan voor haar succesvolle verzet tegen de Spanjaarden?”
door Hans Schuurman
Het groepje Alkmaarders die voor de lezing van Christi Klinkert, de curator van het Alkmaars Stedelijk museum, naar Leiden is gekomen, laat zich de haring en korenwijn smaken. De oudste Alkmaarder mét grijze snor, buigt zich vertrouwelijk voorover en vertelt: “Nadat de Spanjaarden na 8 oktober afdropen, kwam Prins Willem van Oranje bij ons langs om het vroedschap te huldigen. Het stadsbestuur mocht kiezen uit een universiteit, geen belasting meer betalen óf het ‘waagrecht’. Waagrecht is het recht om weegbelasting te heffen voor alle producten die in Alkmaar verhandeld worden”. De snor: “ Alkmaar koos natuur voor het et waagrecht, kassa hé. Later in het jaar ging Van Oranje naar Dordrecht om hun prestaties te belonen. De keus, geen belasting betalen óf een universiteit. De Dordrechters, echte slimmeriken, kozen voor géén belasting betalen. Een jaar of wat later kwam Van Oranje naar jullie in Leiden. Hij hield het kort: “Ik geef jullie het recht een universiteit te stichten”. Jullie hadden geeneens in e gaten dat jullie werden afgescheept met de troostprijs. Alle grote cadeaus waren al vergeven waren”, kraait de snor. En hij vervolgt: Jij mag het wel weten omdat je wat met Alkmaar hebt, toch. Maar andere Leidenaren hoeven dit natuurlijk niet te weten. Aan het tafeltje er naast staan Peter van der Velden, Christi Kinkert en Anja Schouten, respectievelijk geboren in Bergen op Zoom, Amsterdam en Alkmaar die flarden van het gesprek hoorden. Nou, volgens mij is het niet helemaal zo gegaan zo gegaan, zegt Klinkert die (kunst) geschiedenis heeft gestudeerd.
“Beter goed gejat dan slecht bedacht’
In haar lezing vertelde Klinkert over de viering van de 450ste verjaardag, dit jaar, van Alkmaars ontzet. Ook Alkmaar viert jaarlijks haar bevrijdingsfeest maar op veel bescheidener schaal. Hun traditionele maaltijd is zuurkool en Klinkert erkent dat vaak met een schuin oog naar Leiden wordt gekeken. “Beter goed gejat dan slecht bedacht’. Zij wil graag kwijt dat het thema van de viering is ‘vrijheid en verbondenheid’. Het cadeau aan de stad een 23 meter hoog gebrandschilderd raam is voor de Grote Kerk. De lezing die zij uitsprak ‘Victorie, het beleg van Alkmaar in 1573 is uitgeverij door Primavera Pers.
